Dzieje Wąsosza są tak samo skomplikowane, burzliwe oraz pełne dramatycznych momentów, jak i historia całego Dolnego Śląska. Począwszy od pierwszych wzmianek w średniowiecznych dokumentach aż po współczesne nam czasy, karty historii tego urokliwego miasteczka zapełniają się informacjami o kolejnych klęskach żywiołowych, zniszczeniach wojennych, czy też zmianach przynależności administracyjnej.

W bulli papieża Hadriana IV wydanej w 1155 r. występuje wzmianka o grodzie kasztelańskim - Sądowel, stanowiącym ośrodek administracyjny dla pobliskich miejscowości, w tym dla Góry. Wcześniej tę samą funkcję pełnił zapomniany gród Sezesko. Czas powstania Wąsosza jest prawie tożsamy z Górą, drugim miastem na obszarze kasztelanii sądowelskiej. Lokacja obydwu miast dokonana została przez księcia Henryka III Głogowskiego, gdyż obie miejscowości znajdowały się na terytorium księstwa głogowskiego. Czas powstawania miast jest także równoległy do podupadania na znaczeniu grodu Sądowel.

W 1310 r. książę Henryk wydał w Głogowie dokument, który sprecyzował terytorium okręgu miejskiego, wraz z własnym targiem i sądem w Górze. W ten sposób po raz pierwszy w miarę precyzyjny sposób wyznaczono granicę powiatu górowskiego, czyli jak to wówczas określano - dystryktu górowskiego.

W stosunku do Wąsosza, który stał się ośrodkiem dystryktu wąsoskiego, książę wystosował odpowiedni dokument w 1312 roku. Na XIV wiek datuje się budowę zamku książęcego ulokowanego u brodu rzeki Orli w widłach Baryczy. Zamek wybudowany przez książąt oleśnicko - głogowskich na północny wschód od miasta, był bezskutecznie oblegany w roku 1432 przez husytów.

Burzliwy okres wojen husyckich nie ominął również okolic Wąsosza, które w latach 1432 - 1435 uległy zniszczeniu, a samo miasto spalono i zrabowano. W roku 1520 zamek książęcy przeszedł na własność biskupa wrocławskiego Jana Turzo, a następnie książąt legnickich. Budowla została zniszczona najprawdopodobniej w czasie wojny trzydziestoletniej, a na jej miejscu postawiono barokową rezydencję.

Stosunki własnościowe na terenie dystryktu wąsoskiego przez najbliższe dziesięciolecia były skomplikowane i zagmatwane. Wąsosz wraz z Ryczeniem w 1525 r. został zakupiony przez księcia legnicko-brzeskiego Fryderyka II, powiększając jednocześnie teren księstwa wołowskiego. W rękach tej gałęzi Piastów księstwo wołowskie pozostawało do 1675 r., kiedy po śmierci ostatniego jej przedstawiciela, księstwo przeszło w ręce Habsburgów. Był to okres rozkwitu gospodarczego tych ziem, czego dowodem może być fakt, iż Wąsosz otrzymał w 1622 r. przywilej bicia własnej monety.